هر ساله، در 5 دسامبر، روز جهانی داوطلبان به‌عنوان یک رویداد جهانی برگزار می‌شود. داوطلبان در سراسر جهان نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی جوامع خود و حل مشکلات اجتماعی ایفا می‌کنند. از کمک‌های بشردوستانه در بحران‌ها گرفته تا فعالیت‌های روزمره‌ای که موجب بهبود شرایط زندگی در سطح محلی می‌شود، داوطلبان همیشه در خط مقدم تغییرات مثبت هستند. سال 1403 (2024) روز جهانی داوطلب معادل 15 آذر است. امسال تاکید بر نحوه مشارکت داوطلبان در دستیابی به اهداف توسعه پایدار است.
روز جهانی داوطلب برای اولین بار در سال 1985 توسط سازمان ملل متحد (UN) اعلام شد. این روز با هدف شناسایی و قدردانی از مشارکت داوطلبانه افراد در سراسر جهان و نیز تشویق سایرین به شرکت در فعالیت‌های داوطلبانه طراحی شده است. در ابتدا این روز به‌طور رسمی تحت عنوان "روز جهانی داوطلبان" شناخته می‌شد و هدف آن تشویق به افزایش فعالیت‌های داوطلبانه در سطح جهانی بود.
این روز به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه اهمیت بیشتری پیدا کرده است، جایی که داوطلبان با تلاش‌های خود می‌توانند تفاوت‌های زیادی در زندگی افراد ایجاد کنند. از سوی دیگر، در کشورهای توسعه‌یافته نیز داوطلبان نقش مهمی در تکمیل کارهای دولتی، اجتماعی و اقتصادی ایفا می‌کنند.
اهمیت کار داوطلبی در دنیای امروز
در دنیای پیچیده و به هم پیوسته امروز، نیاز به همدلی، مشارکت و همکاری اجتماعی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. بحران‌ها، جنگ‌ها، بلایای طبیعی، فقر و نابرابری‌های اجتماعی، همه و همه نیازمند افراد داوطلبی هستند که در مواقع ضروری وارد عمل شوند. داوطلبان نه تنها در مواقع بحرانی، بلکه در زندگی روزمره نیز با انجام خدمات مختلف مانند کمک به سالمندان، کودکان، معلولین، و همچنین برگزاری کمپین‌های زیست‌محیطی، نقشی اساسی در ایجاد تغییرات مثبت در جوامع خود دارند.
بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهند که داوطلب بودن به‌طور مستقیم به سلامت روانی افراد کمک می‌کند. داوطلبان معمولاً احساس رضایت بیشتری از زندگی دارند و از اضطراب و افسردگی کمتری رنج می‌برند. همچنین، این فعالیت‌ها موجب تقویت حس همدلی ، سلامت روانی و جسمی و افزایش ارتباطات اجتماعی می‌شوند.
داوطلبان می‌توانند نقشی حیاتی در توانمندسازی جوامع خود ایفا کنند. در جوامعی که از منابع محدودی برخوردارند، داوطلبان می‌توانند با فعالیت‌های خود امکانات بیشتری برای مردم فراهم کنند. آنها در طرح‌های آموزشی، بهداشتی، زیست‌محیطی و اجتماعی مشارکت دارند که موجب توسعه پایدار می‌شود.
داوطلب بودن معمولاً افراد را با گروه‌ها و جامعه‌های مختلفی آشنا می‌کند. این امر باعث تقویت ارتباطات اجتماعی و ایجاد شبکه‌های حمایت اجتماعی می‌شود. داوطلبان اغلب در معرض تعامل با افرادی از اقشار مختلف قرار می‌گیرند و این تعامل‌ها می‌تواند موجب ایجاد روابط انسانی عمیق‌تر و تفاهم متقابل شود.
بسیاری از افراد از فعالیت‌های داوطلبانه به‌عنوان فرصتی برای یادگیری مهارت‌های جدید، به‌ویژه در زمینه‌هایی چون رهبری، مدیریت بحران، و حل مسائل استفاده می‌کنند. داوطلبان ممکن است از طریق این فعالیت‌ها تجربیاتی به‌دست آورند که در مسیر شغلی و زندگی شخصی آنها مفید باشد.
اگرچه داوطلب بودن مزایای زیادی دارد، اما با چالش‌هایی نیز همراه است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها کمبود منابع و بودجه برای سازمان‌های داوطلبی است. بسیاری از این سازمان‌ها به منابع مالی محدود یا نیروی انسانی کافی برای انجام پروژه‌ها و فعالیت‌ها نیاز دارند. علاوه بر این، در برخی جوامع، ممکن است به دلیل کمبود آگاهی یا نگرش‌های منفی نسبت به داوطلبی، از انجام فعالیت آنها ممانعت به عمل آورند.
با پیشرفت فناوری و گسترش شبکه‌های اجتماعی، فعالیت‌های داوطلبانه نیز در حال تحول است. داوطلبان امروز از ابزارهای دیجیتال برای گسترش رسالت خود استفاده می‌کنند و بسیاری از فعالیت‌های داوطلبانه به‌صورت آنلاین انجام می‌شود. این تحولات به داوطلبان این امکان را می‌دهد که در مقیاس‌های جهانی مشارکت کنند و از نقاط مختلف جهان به یکدیگر کمک کنند.
روز جهانی داوطلب نه تنها زمانی برای قدردانی از تلاش‌های داوطلبانه است، بلکه فرصتی است برای یادآوری اهمیت مشارکت فردی و جمعی در بهبود شرایط انسانی. این روز به ما یادآوری می‌کند که تغییرات مثبت در دنیا ممکن است از کوچک‌ترین اقدامات شروع شود. داوطلبی تنها یک عمل خیرخواهانه نیست، بلکه یک مسئولیت اجتماعی و یک حرکت فرهنگی و انسانی ست که باید در قلب هر جامعه و هرفردی رشد کند و پرورش یابد
در دنیای امروز، همکاری و همدلی نیازمند توجه و ارتقاء بیشتر است، و روز جهانی داوطلب می‌تواند به‌عنوان انگیزه‌ای برای گسترش این روحیه در سطح جهانی عمل کند.